بازخوانی یك گفتگو؛
خودکفایی در تولید رادیودارو آرمانی که شهید فقهی به آن باور داشت
به گزارش بست روید، استفاده از رادیوداروها در تشخیص و درمان بیماری سرطان، رفع وابستگی به خارج از کشور و صادرات رادیوداروها به ۵ قاره همچون نکاتی بود که شهید فقهی در دوران مسئولیت خود بر آن تأکید داشته است.
به گزارش بست روید به نقل از مهر، شهید دکتر سید امیرحسین فقهی، دانشمند برجسته هسته ای کشورمان و رئیس پژوهشگاه علوم و فنون هسته ای، در حمله رژیم غاصب صهیونیستی در صبح جمعه ۲۳ خردادماه به شهادت رسید. شهید فقهی عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی بود و در حوزه تخصصی فیزیک هسته ای و توسعه رادیوداروها فعالیت داشت که این داروها به طور عمده برای درمان بیماری سرطان به کار می روند.
شهید فقهی دارای دکتری مهندسی هسته ای با گرایش انرژی از دانشگاه صنعتی امیرکبیر بود و همچون محققان برجسته کشور به شمار می رفت. دکتر فقهی در سال ۱۳۹۴ بعنوان پژوهشگر برگزیده دانشگاه شهید بهشتی ارائه شد و همینطور در سال ۱۳۹۰ بعنوان مدرس نمونه و در سال ۱۳۸۹ بعنوان پژوهشگر برتر این دانشگاه انتخاب گردید.
در سال ۱۴۰۱، شهید فقهی در برنامه ایران امروز شبکه یک حضور یافت؛ وی در این برنامه به تشریح فعالیتها و دستاوردهای حوزه انرژی هسته ای صلح آمیز پرداخت و بخصوص بر نقش حیاتی رادیوداروها در درمان بیماران دچار سرطان تأکید نمود.
رادیوداروها ترکیبات شیمیایی حاوی رادیوایزوتوپ ها هستند که در پزشکی هسته ای برای تشخیص و درمان بیماری ها استفاده می شوند. این داروها با استفاده از پرتوهای رادیواکتیو (آلفا، بتا، گاما) که از هسته های اتمی آنها ساطع می شود، عمل می کنند. رادیوداروها در تشخیص بیماری هایی مانند سرطان و بیماری های قلبی و عروقی و همینطور در درمان بعضی از انواع سرطان کاربرد دارند.
شهید فقهی با بیان اهمیت توسعه فناوری های هسته ای برای رفع نیازهای پزشکی کشور، تصریح کرد که رادیوداروها بعنوان ابزارهای تشخیصی و درمانی، سهم بزرگی در تسکین آلام بیماران دارند و تولید داخلی این داروها می تواند علاوه بر خودکفایی ایران، به کشورهای همسایه هم کمک نماید.
اکنون درنظر داریم قسمتهایی از این مصاحبه را بازنشر دهیم تا عموم مخاطبان با دستاوردها و تلاشهای علمی شهید دکتر فقهی بیشتر آشنا گردند.
*آقای دکتر، در زمینه انرژی هسته ای صلح آمیز، فعالیتهای بسیار گسترده ای انجام شده است اما امکان دارد برخی افراد بدبین فکر کنند که موضوعی را داریم پنهان می نماییم یا مساله ای را به رخ می کشیم. با این وجود، فارغ از این مسائل، خواهش می کنم در زمینه استفاده از فناوری هسته ای برای التیام درد بیماران دچار سرطان و استفاده از رادیوداروها توضیح دهید که تابحال چه موفقیت هایی حاصل شده و نتایج چه بوده است؟
به نکته بسیار مهمی اشاره کردید. بعضی دوستان اعتقاد دارند ما باید بیشتر روی فعالیتهای صلح آمیز تأکید نماییم تا نشان دهیم فعالیتهای ما کاملا شفاف است، حقیقت اینست که هدف ما از فعالیت در حوزه رادیوداروها، رفع نیاز واقعی مردم است.
بسیاری از مردم با سلول های سرطانی در بدنشان درگیر هستند، سیستم ایمنی بدن وظیفه مواجهه با این سلول ها را دارد، اما وقتی این سیستم تضعیف شود یا سلول های سرطانی رشد کنند، فرد به سرطان مبتلا می شود. بنابرین بحث ما در رابطه با موضوعی است که امکان دارد هر کدام از ما یا عزیزانمان در آینده با آن مواجه شویم و بسیار ناراحت کننده است که در این عرصه وابسته به خارج از کشور باشیم.
جوانان این مرز و بوم با تمام توان و غیرت خود در تلاش اند تا مشکلات بیماران سرطانی را کاهش دهند و روند درمان آنها را تسهیل کنند. رادیوداروها بخش مهمی از این کمک ها هستند که به پزشکان یاری می رسانند تا وظیفه خویش را بهتر انجام دهند. ما هم در این حوزه فعالیتهای جدی داریم و امیدواریم بتوانیم علاوه بر رفع نیازهای داخلی، به کشورهای همسایه و حتی فراتر از آن کمک نماییم.
*رسیدن به چنین شرایطی آیا خیلی دوردست است؟
با توجه به استعداد و سرمایه انسانی بسیار جوان و فعال، سرعت پیشرفت علمی و حمایت های دولتی از پیشرفت علمی، نمی گویم این چشم انداز نزدیک است اما خیلی هم دور نمیبینم و من و شما می توانیم به نحوی روزی شاهد آن باشیم.
امروز هم کشورهای همسایه درخواست دریافت و توزیع بعضی از رادیوداروهای تولیدی ما را در کشورشان دارند و این خیلی مبحث جذابی است؛ رادیو داروها باید نیمه عمرش کوتاه باشد و در مدت زمانی کوتاهی در بدن کار خودش را انجام دهد و پس از آن آثارش از بین برود. بنابراین شما نمی توانید از نقاط دوردست رادیوداروها را وارد کنید و به همین خاطر نخستین مشتری ما کشورهای همسایه هستند.
البته در گذشته هم ما بعضی از این رادیوداروها را هرچند محدود اما به ۵ قاره صادر کرده ایم و محدودیت های صادراتی به سبب تحریم ها اتفاق افتاده و کشورها از دریافت آن محروم شدند.
*دقیقاً همین جاست که بی عدالتی تحریم ها خودش رو نشان میدهد. حالا بفرمایید، ما تولید رادیودارو را از چه زمانی در کشور آغاز کردیم؟ هم اکنون در چه وضعیتی هستیم و جایگاه مان نسبت به کشورهای پیشرفته چه طور است؟
تولید رادیودارو در جهان از دهه ۱۹۵۰ میلادی آغاز شد؛ اولین بار با یُد-۱۳۱ برای درمان بیماری های تیروئید. اما در کشور ما، این مسیر حاصل تلاش چند دهه است. حقیقت اینست که دستاوردهای امروز حاصل یک سال یا دو سال و کار یک دولت نیست. متخصصین زیادی از سال ها قبل، حتی قبل از انقلاب، در این عرصه فعال بودند. برخی از این عزیزان دیگر در بین ما نیستند، مثل دکتر اولیایی، که خودشان هم دچار بیماری سرطان بودند ولی تا آخرین روز با تمام توان کار کردند.
*پس می شود گفت ما روی دوش یک جریان علمی مداوم ایستاده ایم...
دقیقاً همینطور است. یک جریان علمی پیوسته که در سالهای اخیر شتاب بیشتری گرفته است. البته در مقاطع مختلف دولت ها حمایت هایی کردند و گاهی هم کندی هایی پیش آمده، ولی به لطف خدا امروز در نقطه قابل قبولی قرار داریم. هم اکنون، از مرحله رادیوداروهای تشخیصی عبور کردیم و داریم وارد مرحله درمانی می شویم. رادیوداروهای تشخیصی به تشخیص سرطان کمک می کنند.
یعنی هم اکنون درحال تولید رادیوداروهای درمانی هستیم؟
بله، بعضی از رادیوداروهای درمانی ما وارد مرحله مطالعات بالینی شدند. با همکاری دانشگاه های علوم پزشکی، همچون تهران و همینطور بیمارستان های علوم پزشکی شریعتی و رضوی مشهد این تست های بالینی انجام شده است. برخی از این داروها تاثیر مثبت داشتند و حالا برای تولید انبوه، یک شرکت که زیرمجموعه سازمان انرژی اتمی است، وارد عمل شده است.
ما انواع مختلفی از رادیوداروها رو تولید کردیم؛ برخی مختص نوع خاصی از سرطان هستند. در برخی از آنها موفق شدیم نیاز کل کشور را تأمین نماییم و حتی صادرات هم داشته ایم. در بعضی دیگر، هنوز در مرحله آزمایش های بالینی هستیم و تولید انبوه در دستور کار قرار دارد. ولی چشم انداز بسیار روشنی داریم، بخصوص با نسل جدید داروهایی که وارد حوزه درمان شده اند.
* مدرن ترین دارویی که به آن دست یافته اید، چیست؟
یکی از جدید ترین دستاوردهای ما، دارویی با پایه گالیوم-۶۸ آرام توئه است. این ها نسل جدیدی از رادیوداروها هستند که به آنها «رادیوداروهای هوشمند» می گویند. این دسته از داروها متناظر با رویکرد جدیدی در درمان به نام Personalized medicine یا درمان شخصی سازی شده هستند. یعنی دارو دقیقا متناسب با خصوصیت های ژنتیکی و بالینی فرد طراحی و تجویز می شود.
منبع: bestroid.ir
این مطلب بست روید چطور بود؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات کاربران در مورد این مطلب بست روید
لطفا شما هم در مورد این مطلب نظر دهید